Waarom ‘nee’ zeggen zo lastig is…

Met 7 tips die je écht verder helpen EN een handig 3-stappen plan.
Leestijd: ongeveer 6 minuten.

Herken je dit?
Het is dinsdagmiddag. Vanochtend al heb je jezelf voorgenomen om vandaag op tijd naar huis te gaan, zodat je eindelijk weer eens naar de sportschool kunt. Inmiddels is het 15.30 en lijkt het erop dat het je gaat lukken vandaag. Maar dan…

Een collega aan je bureau!
“Of je straks om 16.00 een sollicitatiegesprek van haar wil overnemen. Zij is morgen vrij en ze MOET die belangrijke vergadering nog voorbereiden van donderdagochtend…”

Wat doe je?
Je staat in dubio… Een seconde schiet het door je hoofd: NEE! Had ze dit niet beter kunnen plannen? Ze weet toch al lang dat ze morgen vrij is?

Toch zeg je geen ‘nee’. Knagende stemmetjes vertellen je dat zij je dan misschien geen leuke of betrouwbare collega meer vindt. En heb jij zelf ook niet af en toe hulp nodig?

Het gevolg? In plaats van op tijd naar huis te gaan, moet je zélf een half uur overwerken om de zaken goed af te ronden. Je gaat met een ontevreden gevoel naar huis en dat sporten kun je deze keer óók wel weer vergeten!

Waarom overkomt dit je toch stééds weer?
Het is heel menselijk om ‘ja’ te zeggen op dit soort verzoeken van anderen. Zelfs als dit ingaat tegen je eigen verstand, behoeften of principes. Daarin ben je echt niet uniek!

Waarom doen we dit?

1. We zijn bang dat anderen ons niet aardig of betrouwbaar vinden. Deze behoefte is verklaarbaar vanuit de oudheid, waarin we leefden met ongeveer 150 stamgenoten. Het risico om verstoten te worden en er dus in de harde buitenwereld alleen voor te staan, zit in onze genen. Sociale acceptatie is dus letterlijk van levensbelang!
2. We zijn bang voor conflicten en ‘gedoe’. Ook dit is evolutionair verklaarbaar. Energie is schaars en erg belangrijk voor ons. Gewoon maar ‘even snel’ doen wat er gevraagd wordt, kost ons minder tijd en energie dan op dat specifieke moment de discussie aangaan.
3. We verwachten dat het in ons voordeel gaat zijn als we JA zeggen. Het kan gaan om een financieel voordeel (promotie of een nieuwe opdracht) of een emotioneel voordeel (het gevoel hebben belangrijk te zijn, nodig en geliefd te zijn, etc). De mens is nu eenmaal opportunistisch en heeft een aantal primaire emotionele basisbehoeften als het gaat om acceptatie en persoonlijk gewin.

Maar hoe dan wel?
7 praktische tips om jouw brein te ‘hacken’ en gemakkelijker ‘nee’ te zeggen als dit nodig is:

1. Ken je grenzen. Helderheid over wat je juist niet of wél wilt, maakt het gemakkelijker om je grenzen te bewaken. Maak dus concrete afspraken met jezelf én je omgeving. Een voorbeeld: minimaal 1 avond per week sporten of maximaal twee avonden per week na 17.30 naar huis gaan. Dergelijke ‘richtlijnen’ maken het gemakkelijker om snel de juiste keuzes te maken.
2. Relativeer. Waar ben je bang voor? Wat is het ergste dat er kan gebeuren? Dat mensen je niet meer aardig vinden? Of dat je een conflict moet aangaan? Vind jij anderen niet meer aardig als zij eens ‘nee’ zeggen? Natuurlijk niet!
3. Kijk naar anderen. Hoe doen zij het? En hoe reageert de omgeving op hen? Zelf heb je toch ook meer respect voor mensen die hun grenzen bewaken en duidelijk communiceren wat ze willen?
4. Vat het niet persoonlijk op. Als jij ‘nee’ zegt, betekent dit niet dat je die ander persoonlijk afwijst. Het is alleen maar een NEE op dit huidige moment en tegen dit specifieke verzoek.
5. Vraag bedenktijd. Neem eerst kort de tijd om de eerste emotie te laten wegzakken. Zeg bijvoorbeeld dat je nog niet weet of het je gaat lukken en dat je erop terugkomt. Gebruik deze vertraging om je eigen planning te bekijken en in te schatten wat de impact kan zijn op de rest van je werk en jouw tijd. Kun/wil je het écht doen? En belangrijk: ben jij ook echt de enige persoon die het kan oppakken?
6. Zeg volmondig JA. Door ‘nee’ te zeggen tegen een vraag of verzoek van de ander, zeg je volmondig ‘ja’ tegen iets wat écht van belang is voor jou persoonlijk. De kans is groot dat dit ook belangrijker is voor de organisatie. Het is dus indirect in ieders belang als jij ‘nee’ zegt als dit nodig is. Dus: waar zeg je JA tegen?
7. Niets is definitief. Realiseer je dat omstandigheden kunnen veranderen. Je hebt altijd het recht om van gedachten te veranderen en op je beslissing terug te komen. Zolang je de andere partij maar niet onnodig in onzekerheid laat. Informeer de ander dus altijd zo snel mogelijk als je een deadline of eerdere toezegging niet kunt waarmaken. Het geeft gemoedsrust, vertrouwen en draagt bij aan een positieve werksfeer!

Een nuttig 3-stappen plan:

1. ‘NEE, dank je/het spijt me. Ik kan geen gehoor geven aan je verzoek’.
2. Bevestig het gevoel van de ander (Ik begrijp dat je dit jammer vindt, je hierdoor je deadline niet haalt, etc). Wees je ervan bewust dat je niet verplicht bent om te verklaren waarom je iets niet kunt doen.
3. Kom eventueel met ander voorstel over wanneer je in de toekomst kunt helpen. Of geef een suggestie voor een andere hulpbron die zij kunnen aanboren, zoals een collega of een digitale informatiebron. Let op: laat je dus niet van de wijs brengen door tegen argumenten. Het is jouw goed recht om ‘nee’ te zeggen.

En nog een laatste overweging:

Een JA is weinig waard, als je nooit NEE zegt…

Veel succes!

Wil jij:

• Lezen hoe je vanaf nu echt meer tijd kunt besparen? Lees dan: ÉCHT TIJD OVERHOUDEN
• Structureel meer tijd creëren voor wat écht belangrijk is in je werk en je leven? Volg dan de:
  • Individuele coaching MEER TIJD VOOR KWALITEIT
  • Incompany training WERK SLIMMER, NIET HARDER